آیا عدالت جنسیتی اعتماد اجتماعی را افزایش می‌دهد؟
عدالت فاکتوری مهم در بالا بردن اعتماد اجتماعی از طریق کاهش فاصله‌ی طبقاتی است. مقاله‌ی معرفی‌شده در این یادداشت به مطالعه‌ی این سؤال پرداخته که آیا عدالت جنسیتی بین زنان و مردان اعتماد اجتماعی را افزایش می‌دهد؟
اعتماد اجتماعی، در تمامی عرصه‌ها، یکی از موضوعات بسیار حساس بوده و از ویژگی‌های محیطی که در آن زندگی می‌کنیم تأثیر می‌پذیرد. وقوع اتفاقات پیش‌بینی‌نشده تأثیرات چشم‌گیری بر اعتماد شهروندان یک جامعه می‌گذارد. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که سطح اعتماد اجتماعی افراد بر حسب محیطی که در آن زندگی می‌کنند مدام در حال نوسان است.
امروزه بر اهمیت و نقش مشارکت زنان به عنوان بخشی از نیروی انسانی بسیار تأکید می‌شود و کشورهای بسیاری نیز به مقوله‌ی مشارکت زنان در برنامه‌های توسعه توجه زیادی نشان داده‌اند. اما وضعیت پارادوکس‌گونه‌ی زنان در جوامع، به خصوص در خاورمیانه، وضعیت اعتماد آنها را بغرنج می‌کند. از یک طرف، اشتیاقِ زنان برای مشارکت و از طرف دیگر، نقش سنتی‌شان، گوشه‌نشینی، انزوا، محدودیت آنان در برقراری روابط اجتماعی، و حضور فعالانه و سازنده در اجتماع، سطح اعتماد آنان به خود و اعتمادشان به اجتماع را موضوع سؤال و مطالعه‌ی بیشتر قرار داده است.
شواهد تجربیِ بسیاری از نقشِ قدرت زنان در بالا رفتن اعتماد و سرمایه‌ی اجتماعی حمایت می‌کند. تحقیقات بسیاری مدعی هستند که زنان کم‌تر از مردان به دیگران اعتماد می‌کنند. شاید به این خاطر که در طول تاریخ بیشتر مورد تبعیض قرار گرفته و قواعد بازی را ناعادلانه ارزیابی می‌کنند؛ و مهم‌تر از آن خود نیز رفته‌رفته به پذیرفتنِ نقشی منفعل، مطابق با ارزش‌های اجتماعی، تن داده‌اند. به بیانی دیگر، اعتماد آنان به خودشان نیز خدشه‌دار شده است.
شواهد در این تحقیق گویای آن بوده که تبعیض جنسیتی به طور منفی بر سطوح اعتماد هر دو جنس (زنان و مردان) تأثیر می‌گذارد. این در حالی است که تبعض جنسیتی و اثر آن بر اعتماد اجتماعی بسیار مهم‌تر از شرایط اجتماعی و اقتصادی بوده است. به علاوه، اثر عدالت جنسیتی بین کشورها با سطوح متفاوت امتیازهای جنسیتی و اشتغال خاطرِ شهروندان به طبقه‌ی اجتماعی که خود را به آن متعلق می‌دانند، در حال نوسان است.
دکتر گلنوش شهباز
منبع:
Cho, Seo-Young (2016). Does Gender Equality Promote Social Trust? An Empirical Analysis. .World development. 88. 175-18
